دامپزشکان

رفاه حیوانات و دامپزشکی کاملاً با یکدیگر مرتبط هستند. در دامپزشکی، رفاه حیوانات به عنوان یکی از عوامل مهم پیشگیری از بیماریهاست. علاوه بر این محور چهارم از آزادی های پنجگانه یعنی رهایی از درد ، جراحت و بیماری از وظایف تخصصی دامپزشکان است. اصل 3 از استانداردهای چهارده گانه رفاه حیوانات سازمان جهانی بهداشت حیوانات (WOAH)، در خصوص حیوانات آزمایشگاهی نیز در ارتباط مستقیم با دامپزشکان و پزشکان است. گرچه با توجه به اصل 4 یعنی یکپارچگی همه عوامل رفاه حیوانات و با توجه به محوریت سازمان جهانی بهداشت حیوانات مسئولیت دامپزشکان در خصوص رفاه حیوانات مسئولیت محوری خواهد بود. شاید به همین علت است که در تمام کشورها سازمان ذیصلاح در زمینه رفاه حیوانات سازمانهای دامپزشکی یا سرویس دولتی دامپزشکی است.

دامپزشکان قسم یاد می کنند که در جریان درمان حیوانات به رفاه حیوانات نیز توجه دقیق داشته باشند. توجه به رفاه حیوانات از موارد رعایت اخلاق دامپزشکی است.^[1]

رفاه حیوانات و دامپزشکی در نظام نامه سلامت حیوانات

از سوی دیگر با نگاه به بخشهای مختلف نظام نامه سلامت حیوانات ، به رابطه تنگاتنگ مسئولین سلامت حیوانات یعنی دامپزشکان و رفاه حیوانات بیشتر پی خواهیم برد.

بند الف – دامپزشکی در تمام مراحل پیش از حمل ، حمل و نقل و قرنطینه پس از حمل نقش مستقیم در نظارت بر رفاه و سلامت حیوانات دارد و مسئول صدور تمامی مجوزهای مربوطه است.
در بند ب- روشهای مشفقانه کشتار حیوانات همگی روشهایی است که به تخصص دامپزشک نیاز دارد.
بند ج – در کنترل سلامت جسمی و روحی دام کشتاری و سلامت و کیفیت فرآورده های خام دامی ، به خصوص گوشت نقش مستقیم دارد. سلامت روحی و جسمی حیوانات در دوره پرورش توسط دامپزشک به طور دوره ای کنترل می شود و عدم وجود رفاه در حیوان به عنوان یکی از عوامل مهم بیماری از دید دامپزشکان مخفی نمی‌ماند.

سایر بندها

در بند ه – تقریباً تمامی آزمایشات ، تحقیقات دارویی و حتی پزشکی بر روی حیوانات انجام می شود و تجویز و استفاده از سرم و واکسن توسط دامپزشکان و یا تحت نظارت و همراهی ایشان انجام می شود.
بند و – مسئولیت کنترل جمعیت سگهای بدون صاحب با همکاری دامپزشکان باید انجام شود و معدوم کردن آنها ( در صورت نیاز ) براساس استانداردهای بین المللی، می بایستی توسط سازمانهای مسئول ( سازمان شهرداری ها و دهیاری‌های کشور)  تحت نظارت دامپزشکان و سازمان دامپزشکی کشور انجام گردد.
در بند ز – معمولاً حوادث پزشکی و بیولوژیک بین انسان و دام مشترک هستند و لذا در اغلب تیمهای بحران هر دو تخصص پزشکی و دامپزشکی در کنار هم فعالیت می کنند. در این موارد معمولا مسئولیت رفاه حیوانات نیز با دامپزشکان است.
بند ح – حیوانات کار، معمولاً آسیب پذیرترین هستند. توجه کنید عامل اصلی ایجاد مشکل برای این حیوانات، نقصان رفاه هست. لذا توجه به رفاه حیوانات کار، می تواند از بروز بسیاری از مشکلات و بیماریهایشان پیشگیری کند.

متخصص رفاه

دامپزشک متخصص رفاه حیوانات مسئولیتهای ویژه ای خواهد پذیرفت. در قالب آن مسئولیت ها وظایف گوناگونی را به عهده خواهد گرفت^[2]. برای این منظور همه آنها باید جوری آموزش ببینند که در هر کدام از مسئولیت ها قادر به انجام مقدمات زیر باشند.

• تعیین موقعیت هایی که رفاه حیوانات مخاطره آمیز است.
• ارزیابی و تعیین بهترین لیست عملیاتی که در آن موقعیت خاص مناسب است.
• نوشتن گزارشی که نشان می دهد چطور می توانیم شرایط را بهتر کنیم یا کنترل کند
• با انجام مقدمات فوق فعالیت را به انجام رساند.

متخصصین رفاه حیوانات باید در هر شرایطی آماده آموزش عمومی رفاه حیوانات و مراقبت از حیوانات – در هنگام سلامتی ، پیشگیری و پس از درمان- برای ذینفعان و مردم باشند.

مسئولیت های دامپزشک متخصص رفاه حیوانات

دامپزشک متخصص رفاه حیوانات در کل مسئولیت راهبری رفاه حیوانات را در همه ساختارهای مرتبط با حیوانات دارد. برخی مسئولیت های تخصصی این حرفه به شرح ذیل است.

• مجری قانون رفاه حیوانات (ضابط قضایی یا کارشناس رسمی) : تأمین شواهد برای دادگاه در خصوص حیوان آزاری یا عدم رعایت قوانین و ضوابط رفاه
• مسئول حیات وحش  : جمع آوری شواهد شکار یا تله گذاری غیر قانونی (با بررسی آسیب به حیوان) – انجام یا نظارت بر ارائه خدمات دامپزشکی به حیوان آسیب دیده
• مزارع پرورش دام : نظارت بر خطرات بیماری زا یا آسیب رسان یا استرس زا در محیط مزارع پرورش (پیشگیری دامپزشکی) – ارائه درست یا نظارت بر ارائه صحیح خدمات دامپزشکی –
• کشتارگاه : نظارت بر کشتار مشفقانه- نظارت بر عدم وجود عوامل استرس زا در جریان کشتار